Słowo, obraz i dźwięk w Graduale de Sanctis ze zbiorów krakowskich karmelitów

Opis książki: Karmelitański Graduale de sanctis z przełomu XVII i XVIII wieku, przechowywany w Bibliotece Karmelitów na Piasku w Krakowie, to intrygujący przykład księgi, której „multimedialna” – mówiąc językiem współczesnym – treść oddziałuje na słuch, wzrok i intelekt odbiorców. Zabytek ten z jednej strony pełnił funkcję depozytorium repertuaru i miał być bogato ozdobiony, z drugiej – prawdopodobnie był używany podczas liturgii. W dobie nowożytnej bowiem w każdym karmelitańskim klasztorze znajdowało się najczęściej kilka ksiąg liturgicznych (drukowanych i rękopiśmiennych), z których korzystano podczas liturgii godzin oraz w czasie mszy. Cechą wyróżniającą wspomniany kodeks jest również obecność inicjałów inspirowanych emblematyką (utworów łączących słowo i obraz), w tym przede wszystkim dziełem Symbolica vitae Christi meditatio (1612) polskiego humanisty Tomasza Tretera. Rękopis stanowi też pierwszy – lub jeden z pierwszych – graduałów de sanctis przekazujących potrydencką liturgię karmelitańską w Europie. Walorem książki jest kompleksowe i interdyscyplinarne ujęcie tematu. Dowiadujemy się z niej o wielu ważnych szczegółach, dotyczących nie tylko procesu tworzenia graduału, lecz również o jego oryginalnej zawartości. Zawiera on śpiewy unikatowe, co w przypadku ksiąg liturgicznych nie jest zjawiskiem nadmiernie częstym. dr hab. Paweł Gancarczyk, prof. IS PAN Publikacja wyświetla specyfikę relacji gatunku emblematycznego i zapisu muzycznego, odwołując się do stosunkowo skromnej w zestawieniu z całokształtem emblem studies literatury przedmiotu. To w zasadzie pierwsze polskojęzyczne opracowanie dotyczące emblematyki muzycznej oraz europejskiej tradycji tego fenomenu. Na ich tle Graduale de sanctis prezentuje się jako zabytek oryginalny, niemający analogii. dr hab. Magdalena Kinga Górska, prof. IBL PAN Marek Bebak – adiunkt w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół muzyki religijnej XVII i XVIII wieku, kultury muzycznej dawnego Krakowa oraz karmelitów w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Interesuje się też źródłoznawstwem i edytorstwem muzycznym. Jako kierownik i wykonawca uczestniczy w projektach badawczych finansowanych przez NCN, NPRH oraz NIMIT. Autor dwutomowej edycji dzieł wszystkich Franciszka Liliusa (2016) oraz monografii Franciszek Lilius. Życie i twórczość na tle epoki (2018), za którą otrzymał nagrodę im. ks. prof. H. Feichta, przyznawaną przez Sekcję Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich.   Alicja Bielak – adiunktka w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, była wykładowczyni na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Do jej zainteresowań badawczych należy piśmiennictwo XVI i XVII wieku, ze szczególnym uwzględnieniem historii książki i emblematyki. Członkini Zarządu Society for Emblem Studies. Stypendystka Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (Stypendium START 2022), Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel (2022) oraz Instytutu LECTIO, Katholieke Universiteit Leuven (2022/2023). Kierowniczka projektów (Diamentowy Grant, Preludium, NPRH) poświęconych emblematyce oraz opracowywaniu tekstów dawnych.  W 2019 wydała w ramach serii Biblioteki Pisarzy Staropolskich Plęsy Aniołów – edycję krytyczną medytacyjnych emblematów Marcina Hińczy.