Frihetstid - czyli kultura polityczna osiemnastowiecznej Szwecji

Opisując kulturę polityczną osiemnastowiecznej Szwecji najwięcej uwagi poświeciłem „epoce wolności” (1718-1772), ponieważ ten środek stulecia jest mało przejrzysty, nawet dla wielu fanów dziejów szwedzkich. Wprawdzie nie brak polskich prac mówiących o rządach  absolutnych władców: Karola XII (1697-1718) i Gustawa III (1772-1792)., lecz to co pomiędzy nimi niestety często znika.    Czasy Karola XII są dla mnie szczególnie istotne, ponieważ to bezpośrednio z nich wyrasta frihetstid. Dlatego to właśnie temu władcy poświęciłem więcej uwagi niż epoce gustawiańskiej. Niniejsza książka powstała nie tylko dla wypełnienia wspomnianej luki, lecz także z wieloletniego zainteresowania XVIII wiekiem - niezwykłą epoką, w której dziennikarstwo współegzystowało z inkwizycją, oraz z mojej świeżo nabytej znajomości melodyjnego języka szwedzkiego.   CZEGO DOWIESZ SIĘ Z TEJ KSIĄŻKI? Nie ma czegoś takiego jak kultura skandynawska; Szwecja i Dania to dwa różne światy. Szwecja zachowała wolność chłopów, w przeciwieństwie do Danii, gdzie miał nastąpić powrót pańszczyzny. Jak działał czteroizbowy parlament stanowy w Szwecji w 1720, 1750 i 1770 roku. Szwedzki wiek osiemnasty odbił silniejsze piętno na dzisiejszej Szwecji niż podboje „okresu potęgi” (stormaktstid). Szwecja miała po duńskiej Lex Regia (1665) i angielskiej Bill of Rights (1689) trzecią i …czwartą konstytucję w świecie (Regeringsform 1719 i 1720). Karol XII znany również, jako „lew północy” był po 1710 roku znienawidzony przez wielu rodaków. Jak Szwedzi zamienili się po 1721 roku z narodu wojowników w naród naukowców. Przegrana w wielkiej wojnie północnej w sumie się Szwecji opłaciła. Szwedzki parlamentaryzm osiemnastowieczny mimo pewnych osiągnięć nie rokował wielkich nadziei na przyszłość i trzeba go było wymyślić na nowo w XIX wieku. Jak mocne były spory wojowniczych karolińskich „kapeluszy” z ospałymi „szlafmycami” w Riksdagu. Czy faktycznie Rosja tak mocno ingerowała w sprawy Szwecji lat 1712-1772, jak w sprawy Polski w ostatnich dekadach XVIII wieku. Jak szlachta z obu partii dominujących w latach 1718-1772 zwodziły chłopów i w jakim stopniu przypominały one dzisiejsze formacje polityczne.  Na czym polegała i polega wyjątkowość Szwecji – tego stosunkowo małego narodu z wielką rozpoznawalną w całym świecie kulturą. Czemu Szwecja zabezpieczyła swój polityczny byt w 1772, gdy Polska osuwała się w niebyt. I wiele więcej.