Biały kamień

Powieść Boleckiej wprowadza w inny świat. Bogactwo języka, jego melodyjność i kunszt mają w tym swój wielki udział. Jeżeli do tego dodamy wątekhistoryczny, społeczny i inne, mamy pełnię doskonałości literackiej. Torównież tekst pełen kontrastów. Delikatność i zarazem sugestywność opisubalansują że sobą, podobnie jak teraźniejszość z przeszłością, jak kulturywspółistniejące ze sobą na Kresach. Zakochałam się w sposobie, w jakiBolecka maluje słowami świat - magiczną przestrzeń, która otwiera wrażliwymduszom, szczególnie dzieciom, swoje podwoje i daje na moment klucz do drzwi,za którymi kryją się największe tajemnice. Autorka naturalistycznie opowiadao scenach życia wiejskiego czy też małomiasteczkowego pod koniecdziewiętnastego wieku aż do wybuchu wojny. Czytając, czuję zapachy, koloryrażą moje oczy, pod palcami czuję chłodną, wilgotną ziemię, słyszę bzyczącemuchy nad szklanką ze słodkim napojem. Sądzę, że nie można przejść obojętniewobec opisów, które maluje autorka - są sugestywne, intensywne, barwne,soczyste.[Emsi, lubimyczytac.pl] Realizm codzienności przemieszany z magią obrzędowości i poetyckim widzeniemnajprostszych spraw oraz umiejętnością zawieszania pomiędzy rzeczywistościąa marzeniem decydują o naprawdę wielkich walorach tej prozy. [JanuszMaciejewski] Bardzo oryginalna, poetycka opowieść o dojrzewaniu i odchodzeniu. Krótka,ale czytałam ją długo, delektując się każdym słowem. [Olrun,lubimyczytac.pl] "Biały kamień" należy do najważniejszych książek polskiej literatury latdziewięćdziesiątych. Jego akcja toczy się gdzieś na wschodzie Polski we wsizamieszkanej przez ludność mieszaną, Polaków, Ukraińców, Żydów. Wszyscy sąjednocześnie "u siebie", ale i wzajemnie obcy, jednak w sprawach najgłębiejludzkich, jak życie czy śmierć, podziały się jednak nie liczą i każdy służypomocą. W tej powieści, jak w soczewce, skupiły się dzieje Europy. Ludzie tumieszkający mają poczucie, że to ich wspólny dom. W powieści przedstawionokilka różnych światów, bo nie tylko polski, żydowski i ukraiński, ale i tewszystkie, które umierały i rodziły się z kolejnymi chorobami historii:wojnami, etnicznymi migracjami, przemianami obyczajów. [Culture.pl] Anna Bolecka jest czarodziejką. Buduje całość tak, jak komponuje się utwórmuzyczny. W efekcie powstało dzieło jednorodne, zrównoważone, mocne igładkie jak "Biały kamień" właśnie [Małgorzata Musierowicz] Dawno nie czytałem tak krystalicznie bezbłędnej prozy, której lekturasprawia wręcz fizyczną przyjemność. Kto będzie umiał wejrzeć głębiej w tęprozę, odkryje misterne sploty symboliki ziemi, życia i śmierci, miłości izdrady, obcości i tożsamości. Jeśli zechce, znajdzie przepięknieprzeprowadzony biblijny motyw skażonej grzechem miłości Adama i Ewy, zudziałem diabła-węża. Bezwstydnie chwalę tę książkę, bo się jej należy.[Tadeusz Nyczek] Temat żydowski wydaje się w "Białym kamieniu" nie pełnić roli ośrodkowej. Toraczej motyw określający obyczajowo-historyczne tło powieści, choć żydowskieprzyjaźnie i fascynacje bohaterów otwierają i zamykają narrację, a takżedominują w pierwszej połowie utworu. Niemniej tym, co wydaje się w utworzenajistotniejsze, jest platoński związek głównego bohatera - Franka - zNaturą, z tajemnicami życia i śmierci, erotyzmu, macierzyństwa, smaku,zapachu, starzenia się, indywidualnej pamięci, umierania wreszcie. Tajemnicei losy żydów występują w nim na prawach wyróżnionych, ale należących do tegosamego uniwersum zagadek, co tajemnice i losy Ukraińców, Białorusinów, atakże zwierząt - ich życia, cierpienia, śmierci. Literackie świadectwo oŻydach i Holocauście nie wydaje się więc pierwszoplanowym zadaniem, jakiepostawiła sobie autorka powieści, nie ulega równocześnie wątpliwości, żeutwór wpisuje się w bogatą konstelację tekstów o polskich żydach, polskichgojach i Zagładzie. [Maciej Dajnowski, Białostockie StudiaLiteraturoznawcze, 18/2021] "Biały kamień" to niezwykła biografia pradziadka autorki. Opisuje ona jegodzieciństwo, młodość, dorosłość i starość. Opowiada, jak poznaje otoczenie,odczuwa rzeczywistość, zmienia się. Pisze o jego uczuciach, chwilach, jakieszczególnie zapadły mu w pamięć, wtajemniczeniach w istnienie. A przy tymwszystkim - o świecie widzianym jego oczami. A osobliwy to świat. Przenosimysię do Kuromęk, wsi na Podolu z przełomu XIX i XX wieku oraz pobliskiego jejmiasteczka, leżących na pograniczu kultur i religii. Zadziwia PradziadekFranciszek swą wnikliwością. W jego oczach nasz zwyczajny świat zmienia sięw krainę osobliwości; w księgę pełną znaczeń, jakich nie sposób zrozumieć dokońca. Ma dar wnikliwej refleksji. Powieść niesamowicie jasna, pogodna opięknej, poetyckiej narracji, do której wielokrotnie się później wraca.[Aleksandra, empik.com] Powieść rozgrywa na przełomie XIX i XX wieku. Ukazuje historię wewnętrznegodojrzewania. Główny bohater, Franciszek, zwany Pradziadkiem, ma obsesjęczasu. Żyje poza historią. Cierpienie i lęk przed śmiercią łagodzi,kultywując własne, wewnętrzne rytuały. Czerpie siłę do życia z mitu, zewspólnych symbolicznych obrazów. Znaleziony z dwójką rodzeństwa w świeżorozkopanym grobie cmentarnym, na wpół zagłodzony, próbuje walczyć z losem,jaki zgotowało mu życie po śmierci rodziców. Ten mityczny pradziadek żyjepoza historią, w rytmie natury - rodzenia, umierania i odradzania się. Uczysię, rozwija, marzy i śni, zanurzając się w micie. Nie godząc się nanieodwracalność historii, Bolecka posłużyła się pamięcią, po to, byzatrzymać zdarzenia w ruchu. [słowo/obraz terytoria] AUTORKA O SWOJEJ KSIĄŻCE: Tworząc postać Franka, zwanego Pradziadkiem -głównego bohatera tej powieści, inspirowałam się życiem moich dwóchpradziadków i literacką fantazją. O ZDJĘCIU NA OKŁADCE: Pochodzi ono ze zbiorów rodzinnych NoemiBogusławskiej. Przedstawia jej dwóch pradziadków, którzy byli Żydami, azmarli w latach 30. XX wieku. Za jego udostępnienie autorka i wydawca tegoaudiobooka składają jej spadkobiercom uprzejme podziękowania. TŁUMACZENIA: Książka ta została przetłumaczona na niemiecki, duński iholenderski. Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostałypoddane redakcji.